Visie
Waarom luistercoach?
Luisteren we nog wel echt in onze huidige maatschappij en wat zijn de gevolgen wanneer we dit niet meer doen? Wanneer we niet meer luisteren dan raken we het contact en de verbinding kwijt. Dit geldt zowel voor de verbinding met onszelf als met elkaar. En niet alleen op individueel niveau, maar ook op groepsniveau. We horen veel over tweedeling en polarisatie en het lijkt wel alsof we collectief in een identiteitscrisis zitten.
Waarom luisteren we dan niet meer?
Ik geloof dat er een aantal redenen zijn, waarom we in de Westerse maatschappij niet in staat zijn om nog goed te luisteren. Deze geef ik hieronder weer.
Verstrikt in onze persoonlijke issues
We hebben natuurlijk allemaal te maken met ons eigen persoonlijkheidstype en onze eigen interne psychologische conflicten. Of het nu in ons DNA zit, of dat het een gevolg is van de loop van ons leven, we kennen allemaal onze eigenaardigheden en hebben ook allemaal beschermingsmechanismen opgebouwd om te overleven.
Bij tijd en wijle zijn deze onbewuste automatismen erg onhandig, maar het is nu eenmaal zoals wij mensen zijn en functioneren. Hierdoor negeren we lichamelijke signalen, zetten onze 'rationele zelf' soms buitenspel en staan dan vaak al helemaal niet open voor raad of meningen van anderen.
Het rationele denken
In onze Westerse cultuur staat – zeker sinds de verlichting – de ratio voorop. We hebben geleerd om op ons verstand te vertrouwen en luisteren niet of nauwelijks meer naar wat ons lichaam, gevoel of intuïtie ons verteld. Al generaties lang hebben we dat afgeleerd!
Geen tijd meer hebben
Die rationele – wetenschappelijke – manier heeft ons overigens ook veel opgeleverd, onder andere een moderne maatschappij met een hoog welvaartsniveau. Echter, er is een prijs die we hiervoor betalen, namelijk dat we bijna altijd maar druk zijn. We zijn slaaf geworden van ons werk, onze sociale ‘verplichtingen’ en het consumeren van die welvaart. In ons drukke en complexe leven hebben we geen tijd meer om nog te luisteren naar de signalen van ons lichaam, de wijze raad van anderen of überhaupt naar langere genuanceerde verhalen.
Doorgeslagen individualisme
Daarbij kennen we als geliberaliseerd wereldburger onze rechten en hebben geleerd assertief te zijn. De eigen mening en het behouden van ons imago staat voorop. Zelfs al zijn we in gesprek met elkaar, dan staan we vaak nog niet echt open voor het verhaal van de ander, omdat we vooral zelf gehoord willen worden.
Continue staat van emotie en hypnose
En niet te vergeten, we zijn door een psychologische-communicatie-evolutie gegaan. Hierdoor weten bedrijven, organisaties en (politieke-) belangengroepen haarfijn hoe de aandacht van mensen wordt verkregen en hoe ons brein kan worden gemanipuleerd. Het veelvuldig toepassen van deze slimme psychologische marketingtechnieken, gecombineerd met de technologische mogelijkheden van deze tijd, heeft een tweetal consequenties voor ons.
Ten eerste worden wij overladen met prikkels die gevoelens van hebzucht, lust, angst of onrust aanwakkeren. Niet alleen werken deze verslavend, maar de hersenen worden ook in een continue emotionele staat gehouden. Wanneer het Limbisch systeem – dat deel in onze hersenen dat onze emoties en primaire responsen regelt – over-gestimuleerd wordt, wordt de Cortex – dat deel in onze hersenen dat rustig nadenkt, analyseert en rationele verbanden legt – meer en meer geblokkeerd. Doordat we voortdurend overprikkeld worden, staan onze emotionele reflexen continu aan. Hierdoor zijn onze hersenen niet of nauwelijks meer in staat om nog onbevangen te kunnen luisteren.
Ten tweede worden we, door een gerichte doelgroep benadering en selectieve blootstelling aan eenzijdige informatie, gehersenspoeld. Hierdoor belanden we als het ware in een continue staat van hypnose.
Denk hierbij aan de algoritmes die door de ‘Big Tech’ gehanteerd worden. We spreken van ‘onze eigen bubbel’ en zijn ons daar dus van bewust. Desalniettemin hebben we nauwelijks interactie met mensen buiten deze bubbel. Deze onvolledige en gekleurde informatievoorziening waarmee we te maken hebben, lijdt tot polarisatie en daarmee tot onoverbrugbare meningsverschillen. Hierdoor staan we niet open voor andere overtuigingen en beschouwen we deze zelfs vaak als amoreel en dus niet het beluisteren waardig.
Het bovenstaande geldt op individueel niveau, maar je ziet het ook terug binnen organisaties en groeperingen binnen onze maatschappij. Het is daarmee dan ook een Systemisch fenomeen.